In een tijdperk waarin moderne communicatiemiddelen nog in de kinderschoenen stonden, speelden postduiven een cruciale rol tijdens de Eerste Wereldoorlog. Deze snelle, stille en betrouwbare boodschappers waren een levenslijn voor troepen aan het front en hun bijdrage was van onschatbare waarde.
De Duif in de Loopgravenoorlog
Ondanks de komst van de telegraaf, bleven duiven belangrijk. Tijdens de belegering van Parijs (1870-1871) vervoerden zo’n 400 duiven duizenden berichten. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog was het militaire nut van duiven al duidelijk, maar het Britse leger had nog geen georganiseerde duivendienst.
De Britse ‘Carrier-Pigeon Service’
In september 1914 ontving de Britse inlichtingendienst 15 duiven van het Franse leger, een startpunt voor een geïmproviseerde duivendienst. Kort daarna werd de officiële Carrier-Pigeon Service opgericht, geleid door Alfred H. Osman. Hij omschreef de dienst later als ‘vrijwel onfeilbaar’, met een succespercentage van 95-99%.
Training en Logistiek
De duiven werden zorgvuldig geselecteerd en getraind. Het duurde ongeveer zes weken om een duif te trainen om naar een specifieke locatie terug te keren. Mobiele duivenhokken werden gebruikt om de duiven dicht bij het front te houden. Koeriers brachten de duiven vervolgens in manden naar de loopgraven. De duiven konden enkel naar hun thuisbasis vliegen, wat betekende dat het om eenrichtingsverkeer ging.
Voordelen van Duiven
Duiven waren stil, moeilijk te detecteren, ongevoelig voor granaatvuur en gas, en sneller dan menselijke koeriers. Een getrainde postduif kon honderden kilometers afleggen met een hoge snelheid. Dit maakte ze perfect voor de gevaarlijke omstandigheden aan het front.
Duiven in Actie: Van Verkenning tot Spionage
Duiven werden niet alleen gebruikt voor berichten. Ze werden ook ingezet voor verkenning, met kleine camera’s om foto’s te maken. Deze techniek, ontwikkeld door Julius G. Neubronner, werd beperkt gebruikt. Ook speelden duiven een rol in spionage, zoals in het bezette Wannegem. Daar gebruikte een spionagenetwerk postduiven om te communiceren met de geallieerden, waarbij informatie over Duitse troepenbewegingen werd doorgestuurd.
De Risico’s
Het was een gevaarlijke taak. Duiven waren een doelwit en moesten door vuur en gas vliegen. Toch redden ze vele levens. Kapitein Thomas Crisp van de ‘Nelson’ stuurde, dodelijk gewond, een bericht via een duif: ‘Nelson aangevallen… stuur hulp.’ Het bericht kwam op tijd aan en de bemanning werd gered.
Tegentactieken
De vijand probeerde duiven neer te schieten of te onderscheppen. Er werden zelfs roofvogels ingezet, maar dit bleek lastig omdat de roofvogels geen onderscheid konden maken tussen vriend en vijand. De Duitsers probeerden ook eigen duiven in te zetten om berichten te onderscheppen.
Beroemde Oorlogsduiven
Cher Ami is de beroemdste. Ze bezorgde berichten bij Verdun en redde 194 Amerikaanse soldaten in 1918. Ondanks zware verwondingen, vloog ze 40 kilometer in 25 minuten. Cher Ami is nu te zien in het Smithsonian. Andere helden waren ‘The Mocker’ (52 missies) en ‘President Wilson’, die doorging ondanks het verlies van een poot. Deze duiven toonden moed en speelden een cruciale rol, zelfs tot in de Tweede Wereldoorlog.
De Erfenis van de Oorlogsduif
Aan het einde van de oorlog dienden duizenden duiven in de Britse strijdkrachten. In totaal werden meer dan 100.000 duiven ingezet. In Brussel en Rijsel staan monumenten ter nagedachtenis. Het monument in Rijsel eert de omgekomen postduiven en de gefusilleerde duivenmelkers. Het monument in Brussel, van Victor Voets en Georges Hano, eert de Belgische duiven en hun verzorgers. Het verschil is dat het monument in Rijsel specifiek de gefusilleerde duivenmelkers eert, terwijl het monument in Brussel een algemenere ode is aan de Belgische duiven en hun verzorgers.
Duiven en Neutraal Nederland
Ook in Nederland speelden duiven een rol. In 1916 landde een Britse postduif in Dordrecht. De duif werd ‘geïnterneerd’ om de neutraliteit te bewaren. In bezette gebieden, zoals Gent, was het houden van duiven verboden, met zware straffen tot gevolg.